Operacje opisane w tym i następnym punkcie nie są niezbędne do uzyskania zdjęcia, jednak w istotny sposób wpływają na ostateczny wynik i zazwyczaj bez nich nie jest możliwe uzyskanie satysfakcjonujących efektów. Ze względu na własności detektorów CCD i CMOS materiał uzyskany w czasie sesji zawiera pewną liczbę zakłóceń. Odpowiednie zastosowanie offsetu i ciemnej klatki znacząco redukuje te niepożądane sygnały. Dodatkowo można również zminimalizować efekty związane z niedoskonałością optyki oraz ewentualnym zabrudzeniem matrycy za pomocą flata-a. Wykorzystanie offsetu, ciemnej klatki i flat-a wymaga zgromadzenia odpowiedniego materiału w czasie sesji fotograficznej. W tym opisie ograniczam się jedynie do przedstawienia podstawowych informacji oraz "technicznej" strony operacji wykonywanych w Iris'ie. Dokładny opis tych zagadnień zostanie zamieszczony w osobnym materiale.
Warto w tym miejscu zauważyć, że wykonanie poniższych działań ma sens jedynie w tym przypadku, gdy materiały z sesji zostały zapisane w formacie bezstratnym. Podstawowym wymogiem, który musi być spełniony jest posiadanie dokładnego obrazu z matrycy naszej kamery. Wszystkie stratne formaty zapisu (np. JPG) usuwają część informacji, niestety w dużej części są to dane konieczne do prawidłowego wykonania opisanych poniżej operacji. W przypadku dedykowanych kamer astro nie ma z tym problemu, jednak w przypadku aparatów cyfrowych może być różnie. Najlepsze efekty uzyskasz stosując zapis RAW, dopuszczalne jest również użycie formatu TIF. Jeżeli jednak Twój aparat zapisuje tylko JPG wykonanie poniższych działań raczej pogorszy tylko efekt końcowy.
Offset (inaczej bias) to pewien minimalny sygnał, który zawsze pojawia się na matrycy, nawet gdy nie pada na nią światło. Zależy on od charakterystyki przetwornika i pozostałych podzespołów oraz panujących warunków. Przygotowanie offsetu jest proste i nie zabiera wiele czasu. Pomiędzy zwykłymi zdjęciami należy wykonać kilka naświetlań przy zasłoniętym obiektywie z najkrótszym dostępnym dla danej kamery czasem i najniższą czułością. Ważne jest aby warunki (przede wszystkim temperatura) były możliwie najbliższe tym które panowały w czasie zwykłej sesji.
Tak przygotowane klatki należy zaimportować do formatu CFA przy pomocy poleceń opisanych w punkcie 3. i wykonać właściwy offset (master offset). Służy do tego polecenie Digital photo->Make an offset. Po jego wybraniu wyświetlane jest okno dialogowe Make an offset (rys.4.1.).
Rys.4.1. Offset
Należy określić nazwę plików oraz ich liczbę. Podając nazwę stosujemy taką samą zasadę jaka obowiązywała w przypadku konwersji plikow RAW - określany jest tylko wspólny początek, który będzie automatycznie uzupełniony o kolejne liczby. Uzyskany wynik zapisujemy korzystając z opcji File->Save lub polecenia SAVE [nazwa].
Ciemna klatka (dark frame) eliminuje zakłócenia, które pojawiają się w czasie gdy kamera lub aparat pracują z długim czasem naświetlania. W takim przypadku pojawia się na matrycy szum, który można minimalizować jedynie zmniejszając temperaturę przetwornika. Dodatkowo pojedyncze piksele matrycy mogą mieć wyraźnie większą czułość od pozostałych (gorące piksele, hot pixels), co powoduje powstanie na obrazie jasnych punktów. Pojedyncze ujęcia do ciemnej klatki wykonuje się podobnie jak ujęcia do offsetu przy zasłoniętym obiektywie i w warunkach możliwie najbardziej zbliżonych do tych, które panowały w czasie zwykłej sesji. Różnica polega na ustawieniach kamery - należy zastosować taką samą czułość i czas naświetlania jakie były użyte przy zwykłych ujęciach.
Przygotowane w ten sposób klatki należy zaimportować do formatu CFA i wykonać właściwą ciemną klatkę (master dark frame). Służy do tego polecenie Digital photo->Make a dark. Po jego wybraniu wyświetlane jest okno dialogowe Make a dark (rys.4.2.).
Rys.4.2. Offset
Podobnie jak w przypadku offsetu należy określić nazwę oraz liczbę plików i dodatkowo podać nazwę pliku z offsetem wykonanym w punkcie poprzednim. Funkcja pozwala na trzy różne sposoby realizacji ciemnej klatki: suma, średnia i mediana. Wybór można ograniczyć do dwóch ostatnich przypadków - średnia lub mediana. Powszechnie stosowaną metodą składania ciemnych klatek jest mediana, która lepiej zabezpiecza przed pojawieniem się jednorazowych "błysków" spowodowanych np. promieniowaniem kosmicznym, jednak w tym przypadku prawidłowy efekt zagwarantuje dopiero zgromadzenie co najmniej kilkunastu klatek. W przypadku mniejszej ilości materiału bezpieczniejszym rozwiązaniem może okazać się zwykła średnia. Niezależnie od zastosowanej metody uzyskany wynik zapisujemy korzystając z opcji File->Save lub polecenia SAVE [nazwa].
Na tym etapie można dodatkowo wykonać mapę gorących pikseli, która umożliwi korektę pewnych defektów powstających podczas odejmowania ciemnej klatki. W wyniku wykonania tej operacji w miejscu gorących pikseli pozostają na zdjęciach czarne punkty. Mapa gorących pikseli pozwoli na kolejnym etapie obróbki wypełnić te miejsca danymi interpolowanymi na podstawie informacji z sąsiednich punktów obrazu. W celu wykonania mapy należy otworzyć plik zawierający master dark frame i wykonać polecenie:
FIND_HOT [nazwa] [próg]
nazwa to nazwa pliku, w którym zostanie zapisana mapa, próg to graniczna jasność pikseli, które mają być rozpoznane jako gorące. Wartość progu może być ustalona eksperymentalnie przez analizę ciemnej klatki. Ustawienie kursora myszy na dowolnym punkcie obrazu powoduje wyświetlenie jego jasności z prawej strony na linii stanu programu. Można w ten sposób określić które z punktów zostaną zapisane. Mapa może zawierać maksymalnie 10000 pikseli, jeżeli wartość ta zostanie przekroczona należy zwiększyć wartość progu.
Przygotowanie flat-a jest nieco trudniejsze. Pojedyncze ekspozycje powinny zostać naświetlone przez równomiernie oświetlony obszar (np. rozjaśnione poranne niebo) co nie zawsze jest możliwe. Pomocne może w tym przypadku być urządzenie nazywane flatboxem lub lightboxem, które tworzy jednolicie oświetlone tło (sposób wykonania takiego urządzenia można znaleźć na wielu stronach WWW). W czasie wykonywania poszczególnych ekspozycji orientacja detektora względem obiektywu, ustawienie ostrości, ewentualne filtry powinny być takie same jak przy wykonywaniu zwykłych zdjęć. Czasy ekspozycji należy dobrać w taki sposób, aby uzyskać dobrze naświetlone ujęcia, w których żaden z punktów matrycy nie osiąga maksymalnej wartości sygnału.
Przygotowane w ten sposób klatki należy zaimportować do formatu CFA i wykonać właściwy flat (master flat). Służy do tego polecenie Digital photo->Make a flat-field. Po jego wybraniu wyświetlane jest okno dialogowe Make a flat-field (rys.4.3.).
Rys.4.3. Flat-field
Tak jak w przypadku ciemnej klatki należy określić nazwę oraz liczbę plików i nazwę pliku z offsetem wykonanym w punkcie poprzednim. Dodatkowo musimy określić sposób normalizacji flata (maksymalną jasność osiąganą przez punkty wynikowego obrazu) - polecana wartość to 20000. Uzyskany wynik zapisujemy korzystając z opcji File->Save lub polecenia SAVE [nazwa].